EGO; gerek uzun yıllardır var olduğum iş hayatının içerisinde bizzat şahit olduğum, gerekse de koçluk ve mentorluk yaptığım danışanlarımla yapmış olduğum görüşmelerde sık sık gündeme gelen bir durumdur.
Sözlük anlamı açısından bakacak olursak, insanın kendine özgü ruhsal ve bedensel bütünlüğünün ve bunun zihinsel algılanışının genel ve soyut adıdır.
Bir insanın egolu olması demek ise, kişinin kendini merkez olarak kabul ettiği bir dünya yaratması ve o dünyada kendisinden başka değerli hiç kimsenin olmadığını düşünmesidir. Günümüz dünyasında nüfusun ve aynı zamanda eğitimli insan sayısının artması, teknolojik gelişmelerle birlikte insanlara sağlanan fırsatların artması, bilgilere, yeniliklere, farklı ülkelerdeki yaşamlara sadece bir tık kadar yakın olunması, sosyal medyanın gücü vb. gibi sebepler, kişiler arası rekabeti arttırmış, hal böyle olunca da insanoğlunda yeterince söylemleri başlamıştır. Yeterince akıllı, yeterince zengin, yeterince şık, yeterince güzel, yeterince başarılı olamama korkusu ve bu korkunun yarattığı en zeki, en başarılı, en güzel, en zengin olma çabası, kişileri egolarının esiri yapmış ve evrende yalnızca kendileri olduğunu düşünmelerine sebep olmuştur.
Her insanın içinde egoları vardır. Burada önemli olan o egoları kontrol altında tutabilmek ve sahip olduğumuz o egonun bize ve çevremize zarar vermeyecek boyutta kalmasını sağlayabilmektir. Had bilmek diye bir deyim vardır. Bu deyim “ insanın çeşitli işleri yapabilme noktasında kendi sınırları ve güç kapasitelerini bilmeleri” anlamını taşır ve egonun dengede tutulmasını sağlayacak en güzel ilaçlardan biridir. Ancak bu deyim, egoist insanların çok da fazla bilmedikleri, bilseler bile kullanmadıkları bir deyimdir.
Çünkü;
· Had bilmek demek; her şeyden önce insana saygı duymaktır. Her insanın birbirinden farklı olduğunu, farklı yetenekleri, farkı güzellikleri, farklı başarıları olduğunu görebilmektir,
· Had bilmek demek; her şeyin sadece kişinin kendisinin sahip olduğu güçlü yön/yönler etrafında dönmediğini, ne olursa olsun başka insanlarında yeteneklerine, desteğine ihtiyaç duyulduğunu anlamaktır,
· Had bilmek demek; sahip olduğu imtiyazları başkalarını aşağılayacak şekilde kullanmamak demektir,
· Had bilmek demek sahip olduğu statü ile insaniyeti karıştırmamak demektir.
Bu liste yazmakla bitmez ama bu ve buna benzer sebeplerden ötürüdür ki egoist insanlar had bilmek deyimini pek de fazla önemsemezler. Örnek verecek olursak: mesleğe yeni başlamış birinin konusuna ilişkin her şeyi bildiğini, her türlü deneyime sahip olduğunu söylemesi; başkalarına da bu bilgiçlikle davranması, had bilmediğini, egonun zarar çanlarının çaldığını gösterir. Bundan farklı olarak yöneticiliğin verdiği imtiyazları başkalarını aşağılayacak şekilde kullanarak ben yöneticiyim, istediğimi istediğim ortamda söyler geçerim demek yine üst düzey bir egodur ve kişinin kendini dünyanın merkezi saymasıdır.
Kendini dünyanın merkezi sayan egoistlerle yaşanan çatışmalar, moral bozar ve stresi artırır. Bu durum karşısında hem bireyler hem de kurum kültürü zarar görür.
Peki egoistlere karşı nasıl davranmalıyız?
· Öncelikle dünyanın o kişinin etrafında dönmediğini hatırlatmak çok önemlidir. Bunun için elbette en iyi yöntem, karşılıklı iletişim kurmak açık açık konuşmaktır.
· Egoist insanlar her zaman ben demekten, sürekli konuşmaktan hoşlandıkları için onları dinlemek iyi bir yol olacaktır. İyi bir şekilde dinleyerek konuşma aralarında sorular sormak ve kendisinden daha başarılı, deneyimli, zeki vs. insanların olduğunu/olabileceğini satır aralarında tatlı tatlı, sakince yansıtmak iyi bir yöntem olacaktır.
· Egosu yüksek kişilerle konuşurken net olmak her zaman önemlidir. Belirsiz ve çekimser ifadeler egolarının daha da artmasına sebep olur.
· Egosu yüksek kişiler her zaman en doğrusunun kendi düşüncesi olduğunu düşünür. Bu nedenle bu insanlara karşı sessiz kalmayıp, kendi düşüncemizi söylemek ve onun düşüncesine itirazımız varsa, itirazımızı da sebepleriyle birlikte söylemek önemlidir.
· Egoist insana karşı sınırlarımızı koymamız gerekir. İnsan hangi statüde olursa olsun, başka bir insana karşı olan davranışlarında sonsuz imtiyaza sahip olamaz. Bu nedenledir ki, rahatsız olduğumuz şeyleri açık açık belirtmemiz önemlidir. Aksi halde kişilik haklarımız manipüle edilebilir.
· İlgiden ve gösteriden hoşlanan bu insanlara bekledikleri ilgiyi vermemek, o kişinin de tıpkı diğerleri gibi takım üyesi olduğunu hissettirmek de bir başka önemli noktadır.
İnsanoğlunun iddialı olması, hedeflerinin olması çok önemlidir ve kesinlikle olmalıdır da. Ancak, ego öne geçip, haddini bilmemek başladığında hem kişiye hem de çevresine zarar verir. Başarmak ve öne geçmek için yakıp yıkmak, rüzgar nereden esiyorsa o yöne dönmek, başkalarının hakkını yemek, başkalarını kötülemek hırsını denetleyememektir. Bu nedenledir ki hırsı terbiye etmek, kontrol altında tutmak gerekir.
“Terbiye aklın görünüşüdür.”
Hz.Mevlana
Comments